Wspólne prowadzenie biznesu przez małżeństwo może być nie tylko praktyczne, ale i korzystne pod względem finansowym oraz organizacyjnym. Jednak zanim małżonkowie zdecydują się na wspólne przedsięwzięcie, warto zastanowić się, jaka forma prawna działalności będzie dla nich najwłaściwsza.
Wspólna działalność gospodarcza małżonków – czy to możliwe?
Polskie prawo nie przewiduje odrębnej formy prawnej określanej jako „spółka małżeńska”. Jednak małżonkowie mają kilka możliwości wspólnego prowadzenia działalności gospodarczej. Wybór odpowiedniej formy zależy m.in. od stopnia zaangażowania każdego z małżonków, skali działalności, preferowanej formy opodatkowania oraz ryzyka związanego z prowadzeniem firmy.
Formy współpracy dla małżeństw prowadzących firmę
Jednoosobowa działalność gospodarcza jednego z małżonków
Jedno z małżonków rejestruje firmę jako jednoosobową działalność gospodarczą, a drugie może pomagać jako osoba współpracująca lub zatrudniona na podstawie umowy o pracę.
- Zaleta – prostota rejestracji i prowadzenia
- Wada – firma formalnie należy tylko do jednej osoby
- Możliwość optymalizacji ZUS – poprzez zgłoszenie współmałżonka jako osoby współpracującej
Spółka cywilna małżonków
To najczęściej wybierana forma wspólnej działalności małżonków. Spółkę cywilną mogą założyć osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą – w tym małżonkowie.
- Prosta forma współpracy – łatwa do założenia i niedroga
- Brak osobowości prawnej – zobowiązania spółki przechodzą na wspólników
- Solidarna odpowiedzialność – oboje małżonkowie odpowiadają całym majątkiem
- Podział zysków – zgodnie z umową spółki lub po równo
Spółka jawna małżonków
Dla bardziej rozwiniętych biznesów dobrym wyborem może być spółka jawna – forma przewidziana w Kodeksie spółek handlowych.
- Odrębność majątkowa – majątek spółki oddzielony od majątku prywatnego
- Wpis do KRS – formalna rejestracja i obowiązki sprawozdawcze
- Odpowiedzialność – nadal osobista, ale po egzekucji z majątku spółki
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością małżonków (sp. z o.o.)
Małżonkowie mogą również założyć wspólnie spółkę z o.o. – jeden z najczęściej wybieranych modeli przy większych inwestycjach.
- Ograniczona odpowiedzialność – wspólnicy nie odpowiadają swoim majątkiem za zobowiązania spółki
- Możliwość rozdzielenia ról – jeden z małżonków może być prezesem, drugi wspólnikiem
- Więcej formalności – obowiązki sprawozdawcze, kapitał zakładowy, rejestracja w KRS
- Możliwość zatrudnienia w spółce – również jako pracownik na etacie
Małżeńska wspólność majątkowa a firma
Małżonkowie pozostający w ustroju wspólności majątkowej muszą pamiętać, że założenie firmy przez jednego z nich w czasie trwania małżeństwa oznacza, że dochody i zobowiązania mogą wpływać na wspólny majątek.
- Firma założona przed ślubem – pozostaje majątkiem osobistym właściciela
- Firma założona po ślubie – dochody z niej stają się częścią wspólnego majątku
- Rozdzielność majątkowa – może być rozwiązaniem, jeśli małżonkowie chcą oddzielić kwestie biznesowe od prywatnych
Jaką spółkę wybrać z małżonkiem?
Nie ma jednej odpowiedzi, która forma będzie najlepsza. Warto jednak wziąć pod uwagę kilka aspektów:
- Skala działalności – dla małych, lokalnych firm może wystarczyć spółka cywilna
- Poziom ryzyka – spółka z o.o. oferuje większą ochronę majątku prywatnego
- Planowany rozwój – jeśli firma ma się rozwijać dynamicznie, warto rozważyć bardziej formalne struktury
- Forma opodatkowania – każda spółka daje inne możliwości w zakresie podatków
Wspólna działalność gospodarcza małżonków może być świetnym pomysłem – pod warunkiem, że dobrze zaplanujemy jej formę prawną. Najczęściej wybierane opcje to spółka cywilna oraz spółka z o.o. Wybór powinien uwzględniać stopień zaufania, poziom ryzyka, cele biznesowe oraz relacje majątkowe między małżonkami. Warto również skonsultować się z doradcą podatkowym lub prawnikiem, by uniknąć niepotrzebnych komplikacji w przyszłości.
